LUPNICA

Lupnica je smještena 6 km sjeveroistočno od Jajca, uz liniju regionalnog puta Jajce – Dobretići – Skender-Vakuf. Mesdžid u Lupnici izgrađen je u vrijeme osmanske vlasti i svojoj svrsi služio je sve do 1948. godine kada ga je socijalističko-komunistička vlast oduzela i dala Savezu socijalističke omladine Jugoslavije-Jajce za omadinski dom i toj svrsi je služio sve do 1963. godne. Tada je vraćen Islamskoj zajednici, nakon čega je obnovljen i ponovo je služio svrsi do izgradnje džamije 1991. godine.

Džemat je bio samostalan do 1948. godine, do oduzimanja mesdžida. U mesdžidu su obavljani dnevni namazi, održavana mektepska nastava i sve druge vjerske aktivnosti. Nakon oduzimanja mesdžida 1948. godine džemat Lupnica je pripojen  džematu Divičani, te je u sastavu džemata Divičani bio sve do izgradnje džamije 1991. godine. Džemat Lupnica je do 1948. godine uvijek imao stalnog imama.  Brojni imami ovog džemata su bili iz porodice Imamović, a službovali su još  Jusuf-ef. Kadribašić, Mustafa-ef. Turudić, Sulejman-ef. Mecavica i drugi.

Mesdžid koji je puno godina služio svojoj svrsi postao je pretijesan i neuslovan, a bio je praktično u njivi i do njega je vodio samo pješački put. Ruševna zgrada mesdžida se i danas nalazi na lupničkom Selišću, na pola puta između Donje i Gornje Lupnice.

To su bili razlozi da se pokrene inicijativa za izgradnju džamije u dijelu parcele namijenjene za mezarje, a uz sami put kroz Lupnicu. Formiran je Građevinski odbor, naručen projekat i akcija je pokrenuta.Projekat džamije izradila je Nevdžeta Ćirić zvana Džidža iz Tuzle koja je radila u Službi za urbanizam Općine Jajce. Jedno vrijeme je bila i šef te Službe. Prilikom dobijanja dozvole za izgradnju džamije bilo je velikih smetnji od tadašnje socijalističko-komunističke vlasti. Nakon podnošenja zahtjeva do dobijanja dozvole za gradnju tadašnji v.p. referent Odbora IZ Ramiz-ef. Bećirović,po pitanju dobijanja dozvole, posjetio je Općinu Jajce oko četrdeset puta. Kad je dobijena dozvola, to je bilo pravo veselje, jer postojeći mesdžid nije mogao ni izbliza zadovoljiti potrebe džemata. Građevinski odbor činili su: Kasim Hrnjić, Smajo Hrnjić – mutevelija, Hajrudin Imamovići glavni majstor. Džamijsku kupolu je projektovao Ibrahim-ef. Babić, imam džemata Divičani.

Veliki aktivista pri izgradnji džamije u Lupnici bio je Kasim Hrnjić, koji je bio blagajnik i koji je potpuno stručno i precizno vodio taj posao, ali i akcije koje su bile prilikom izgradnje. Sve je bilježio i potpuno uspješno obavio. Zasluga svakako pripada i glavnom majstoru Hajrudinu Imamoviću, pod čijom kontrolom su rađeni svi poslovi. Zaslužne su sve tadašnje džematlije džemata Lupnica, jer je svaki nastojao da da svoj doprinos u izgradnji džamije.

Po kazivanju tadašnjeg mutevelije Smaje Hrnjića najveće zasluge za izgradnju džamije ipak su imali tadašnji imam Divičana Ibrahim-ef. Babić i v.p. referent Ramiz-ef. Bećirović. Nakon izgradnje džamije za imama je imenovan Nesib-ef. Emušić, koji je bio imam do egzodusa Bošnjaka sa područja Jajca, 29. oktobra 1992. godine.Prilikom agresije na BiH džamija je potpuno devastirana. Prilikom obnove ponovo su glavni aktivisti bili: Smajo Hrnjić, Kasim Hrnjić i Mujo Imamović. Džamija je kao i prilikom njene izgradnje obnovljena prilozima džematlija. Sve džematlije su učestvovale svojim prilozima i radom, tako da je džamija vrlo brzo obnovljena.

Munara je izgrađena 2005. godine, a glavni inicijator za gradnju munare je bio Nusret Šido, koji je nakon klanjanja bajram-namaza pokrenuo akciju i odmah od sebe dao 2.000,00 (dvijehiljade) KM blagajniku Kasimu Hrnjiću, a zatim je akcija nastavljena i munara uspješno izgrađena. Glavni majstor pri izgradnji munare bio je Sakib Kliko.

U novoizgrađenoj džamiji od 1991. godine imamsku dužnost obavljao je Nesib-ef. Emušić. Do postavljenja stalnog imama, mektepsku nastavu i vjerske aktivnosti obavljao je Hašim-ef. Zahirović. Stalni imam, Jasmin-ef. Šido, postavljen je 1. januara 2006. godine i od tada je džemat Lupnica samostalan džemat.

Džamija u Lupnici je dimenzija 12,80 x 10 m. Sagrađena je od elemenata sa kupolom koja je prekrivena krovom na četiri vode. Mahfil je dimenzija 9,5 x 5 m, u čijem je sastavu i mektepska učionica. Munara lupničke džamije je visoka 28 m. Džamija u Lupnici se nalazi  na parceli označenoj kao k. č. broj  2-309 zvana „BARA“, kulture (način korištenja)  livada 2. klase, gradilište, ukupne površine P=2400 m2, upisana u posjedovno  listu  broj 272,  u k. o. Lupnica,  čiji je posjednik „I.V.Z. Islamska vjerska zajednica vakuf – Lupnica sa 1/1. Iz navedenog se vidi da  džamija nije uplanjena. Akcija izgradnje pratećeg objekta (kuće) započela je 2018. godine. Objekat koji se sastoji od imamskog stana, mekteba, gasulhane,kotlovnice i garaže je dimenzija 9 x 8 m i zatemeljen je 23. maja 2019.godine i pokriven 13. oktobra 2019. godine. Objekat je u fazi unutarnjeg uređenja. Trenutni Gradjevinski odbor čine: Jasmin-ef. Šido, Senada Imamović, Velid Hrnjić, Mirzet Hrnjić, Fahrudin Hodžić, Samir Šido, Sejad Muharemović, Nijaz Begić i Enes Imamović.

U Lupnici žive porodice sa sljedećim prezimenima:Begić, Duranović, Fejzić, Gazić, Hadžić, Hrnjić, Hodžić,  Husić, Imamović, Julardžija, Muharemović, Šido, Talić, Turanović, Velagić i Žilić.

 

MESDŽID U PODLIPCIMA

Selo Podlipci pripada džematu Lupnica. Potreba za izgradnjom mesdžida ukazala se osamdesetih godina prošlog stoljeća. Pred agresiju na Bosnu i Hercegovinu pokrenuta je inicijativa za izgradnju mesdžida, pribavljen je projekat i dovezen jedan kamion pijeska za betoniranje temelja. Riješeno je da se mesdžid izgradi na zemljištu-parceli koju je uvakufio Meho Kurt, koji nije imao potomaka.

Nakon povratka Bošnjaka iz muhadžirluka pokrenuta je akcija za izgradnju. Riješeno je da se gradi na početku parcele (bliže puta), ali komšije katolici nisu dozvolili da se tu gradi, a zatim su džematlije odlučili da mesdžid izgrade u dubini parcele dalje od puta i katoličkih kuća. Građevinski odbor činili su: Rifet, Rasim i Faruk Omerović. Rifet je ipak bio glavni nosilac organizacije. Glavni majstori su bili Rasim i Omer Omerović. Drvena građa je obezbijeđena od vlastite šume koju je u grede, dasku i letve ispilala firma Šuma komerc Sulejmana Meštrovca. Donaciju od 500 (petstotina) eura dao je hadži Ramiz Karadža iz Doribabe, a bilo je još manjih donacija iz drugih džemata, poneki prilog je bio i od katolika, ali većinu sredstava dale su džematlije Podlipaca. Crijep je donacija gospođe Mirsade Omerović. Radovi su započeti 2004., a dovršeni 2005. godine, te je 25. septembra 2005. godine upriličena svečanost otvorenja. Svečanosti je prisustvovao veliki broj džematlija. Program su izveli imami našega područja. Vazove su održali Hašim-ef. Zahirović, imam iz Divičana i Zehrudin-ef. Hadžić, izaslanik glavnog imama Ramiza-ef. Bećirovića. Do izgradnje mesdžida džemat je organiziran u privatnim kućama i sve se svodilo na aktivnosti u mjesecu ramazanu. Mektepska nastava je održavana također samo uz ramazan, a oni najaktivniji su u mekteb odlazili u Divičane.

Mesdžid je 10 x 10 m. Prostor za namaz je 9 x 8 m. U hodniku, sa desne strane nalazi se česma za abdest i mokri čvor, a na lijevoj strani je gasulhana. Mesdžid je ozidan ciglom, a pokriven  crijepom. Visina sprata je 3 m. Mesdžid u Podlipcima se nalazi na parceli označenoj kao k. č. broj  3/87 zvana „DILJKA“, kulture (način korištenja) livada 3. klase, ukupne površine P=3100 m2 , upisana u posjedovnom  listu  broj 32,  u  k. o. Podlipci,  čiji je posjednik „ Islamska vjerska zajednica vakuf – Podlipci“ sa 1/1.

Iz navedenog se vidi da mesdžid nije  uplanjen. Teravih imami bili su: hodža Huso Kahrić, Ramo-ef. Duranović, hodža hadži Ibrahim Makić, hodža hadži Ahmet Makić, hodža Sabit Meštrovac i drugi. Sada najstarijeg džematliju Muju Vrebca (rođen 1938. godine) sam pitao koliko je muslimanskih domaćinstava u Podlipcima bilo prije Drugog svjetskog rata. Kaže da je bilo svake porodice po jedna ili eventualno dvije kuće. U ovom džematu žive porodice sljedećih prezimena: Omerović, Vrebac, Kurt, Salihbašić, Mursel i Durek.

 

Izvor podataka: Izvještaji Džematskog odbora iz 2004. i 2005. godine te Rifet Omerović, Mujo i Bajro Vrebac.